Część z Was z pewnością rozpoznaje mojego towarzysza ze zdjęcia. Jest to Jerzy Różycki – jeden z 3 pogromców Enigmy, maszyny szyfrującej używanej przez Niemców w trakcie II wojny światowej do szyfrowania tajnych wiadomości. Kody generowane przez Enigmę – wyglądem przypominającą zwykłą maszynę do pisania- zdawały się być nie do złamania. Tak uważano. I tak było, dopóki do pracy 1 września 1932 r. w referacie szyfrów niemieckich oddziału II Sztabu głównego w Pałacu Saskim w Warszawie nie powołano 3 zdolnych Polaków: Henryka Zygalskiego, Mariana Rejewskiego i Jerzego Różyckiego. Ten ostatni z 3 sławnych matematyków i kryptologów jest absolwentem Gimnazjum Koedukacyjnego Towarzystwa Szkoły Średniej – obecnie I LO w Wyszkowie – placówki, w której pracuję. Jerzy Różycki stał się dumą naszej szkoły i miasta, a w parku miejskim doczekał się swojej ławeczki.
Tyle tytułem wstępu, zachęcam jednak do szerszej lektury o tych 3 kryptologach, ponieważ postaci te, jak i historia ich badań jest niezwykle wciągająca. Okazuje się, że każdy z trójki kryptologów mimo wspólnej pracy nad złamaniem kodu Enigmy wynalazł też własne urządzenia i metody, które miały ułatwić dążenie do celu.
Jerzy Różycki opracował “metodę zegarową (die Uhrenmethode), która pozwała na ustalenie prawdopodobieństwa, który wirnik danego dnia znajdzie się na prawej skrajnej pozycji maszyny.
Możecie też spotkać się z pojęciem “”płacht Zygalskiego” (die Zygalski – Lochblätter / die Zygalski – Lochkarten). Są to arkusze perforowanego papieru służącego jako nośnik danych używany przez polskich kryptologów do dekodowania zaszyfrowanych komunikatów z wykorzystaniem matematycznej teorii permutacji.
Wreszcie “cyklometr” (der Zyklometer) – wynalazek Rejewskiego to urządzenie służące do wyliczania cyklicznych permutacji szyfrogramów niemieckiej maszyny szyfrującej. Sporo ciekawych informacji znajdziesz też na stronach niemieckich.
Próbuj czytać w języku obcym
Możesz przeczytać np. ten tekst tutaj. Aby ułatwić Ci zrozumienie tekstu, opracowałam porcję leksyki z dziedziny kryptologii i kryptografii, która może okazać się pomocna w trakcie lektury.
Wortschatz:
- die Kryptologie – kryptologia (kodowanie i kryptoanaliza razem)
- der Kryptologe – kryptolog
- die Kryptografie – kryptografia (kodowanie)
- die Kryptoanalyse – kryptoaliza (rozkodowanie)
- der Geheimtext, der Chiffretext – szyfrogram
- der Klartext – tekst jawny (jeszcze przed zaszyfrowaniem)
- der Absender – nadawca
- der Empfänger – odbiorca
- die Nachrichten – wiadomości
- die Liebesbotschaft – przesłanie z wyznaniem miłości
- die Bankdaten – dane bankowe
- die Militärgehemnisse – tajemnice wojskowe
- die Schlüsselmaschine – maszyna kodująca, szyfrująca
- die Chiffriermaschine – maszyna kodująca
- das Chiffrenbüro- Biuro Szyfrów
- die Verschlüsselung – kodowanie, szyfrowanie
- der Funkspruch – radiotelegram
- die Entzifferung – odszyfrowanie
- der Bruch der Enigma- Schlüssel – złamanie kodu Enigmy
- der Erfinder -wynalazca
- der Code – kod
- geheim – tajny
- knacken – złamać
- unknackbar – nie do złamania
- verschlüsseln – zakodować
- entziffern- odszyfrować
- eine Nachricht verschlüsselt senden – wysłać wiadomość zaszyfrowaną
- in die falschen Hände geraten -dostać się w niepowołane ręce
Viel Spaß!
